DÍAZ MARTÍNEZ, CARLOS / FORTES, XOSÉ / FERNÁNDEZ FREIXANES, VÍCTOR
As primeiras fotografías de Pontevedra, de 1901 a 1904, son editadas na series das editoriais foráneas: Hauser y Menet, Grafos e Castañeira y Álvarez (Madrid), Kallmeyer y Gautier, Thomas (Barcelona) e E. J. P. (París-Irún), mais coa ausencia da autoría dos fotógrafos.
Coa consolidación comercial desta moda, sonados fotógrafos (Novás, Pedro Ferrer, Roisin...) inician as mellores series con Galicia como tema, se ben os exemplares dedicados a Pontevedra son escasos. O legado pasará á iniciativa local cunha producción de moi alta calidade, resultado da complicidade entre fotógrafos e comerciantes. Como mostra hai que mencionar as series do fotógrafo Francisco Zagala, editadas polo Bazar Helénico, o Estanco da Peregrina e a editorial de Francisco Viñas. Realización destacada son os traballos do fotógrafo Joaquín Pintos, que vai editar as súas propias realizacións, como é o caso das series do Balneario e Augas do Lérez producidas a iniciativa do Sr. Casimiro Gómez. A ausencia de información relativa á autoría de moitas postais non impide mencionar outros fotógrafos locais como Francisco Rodríguez Santos ou Lorenzo Novás Rorís.
As postais de Marín forman parte das categorías das coleccións sinaladas para Pontevedra. É importante sinalar as iniciativas locais Edición Nuevo Marín e Edicións Maky. Como curiosidade dispoñemos de exemplares editados pola empresa navieira francesa Messageries Maritimes, cos cales agasallaban aos viaxeiros para o seu uso postal nas escalas portuarias de Marín e Vilagarcía. Máis alá dos testemuños do legado monumental, dos aspectos costumistas ou dos eventos daquel tempo, é preciso salientar a importancia das imaxes no tocante ao urbanismo e á paisaxe. Para o estudio destes temas os únicos planos ou documentos gráficos de que dispoñemos son estas mostras de ?estado no momento?, realidades e visións obxectivas de gran valor para a recuperación e protección da paisaxe como parte integrante do patrimonio histórico nas súas definicións actuais.
